Analiza porównawcza

Pogarszająca się sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego wymusza od włodarzy poszukiwania rozwiązań służących usprawnieniu procesów decyzyjnych. Podjęcie trafnej decyzji, co do kierunku wydatkowania środków publicznych powinno być poprzedzone analizą ekonomiczną dostarczającą wskazówek jak zwiększyć skuteczność zarządzania publicznego. W sprawnie funkcjonujących organizacjach gospodarczych jedną z istotniejszych analiz ekonomicznych jest analiza porównawcza. Jak wskazują przesłanki koncepcji New Public Management nowatorskie prace badawcze i wdrożeniowe mają dostarczyć wskazówek jak zaadoptować idee, metody, techniki, i rozwiązania instytucjonalne sektora prywatnego do sektora publicznego. Prowadzone szerokowątkowe analizy porównawcze pomimo, że nie mają bezpośredniego wpływu na racjonalność dokonywanych wydatków publicznych, to jednak mogą dostarczyć cennych wskazówek o polityce wydatkowej innych samorządów.

     Wnioski z artykułu: Analiza porównawcza wskaźników oceny sytuacji finansowej gmin. Koncepcja i zastosowanie, wydanego w zeszycie Lubuskiego Towarzystwa Socjologicznego Nowe tendencje w badaniach społecznych, nr 39, red. D.Bazuń, M.Kwiatkowski 

           Jednostki samorządu terytorialnego stanowią doskonałe obiekty do analiz porównawczych. Dostęp do informacji o kształtowaniu się sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego jest nieocenionym źródłem wiedzy, która może być przetwarzana według różnych potrzeb badawczych.

            Jak zostało to zaprezentowane w artykule, poprzez szerokowątkową analizę danych finansowych można wyciągać bardziej precyzyjne wnioski o faktycznej sytuacji finansowej danej jednostki samorządu terytorialnego. Porównując dwa obiekty można z jednej strony ocenić skuteczność zarządzania daną jednostką, z drugiej strony można wnioskować, w których obszarach sytuacji finansowej należy reagować i dążyć do zmian.

            Przykład Słubic i Lubska wskazuje, że brak nadwyżki operacyjnej w Lubsku może być niepokojący, ale racjonalizacja wydatków może pomóc w osiągnięciu nadwyżki operacyjnej. Analizując sytuację Słubic można zauważyć kilka istotnych zmian, które doprowadziły do osiągnięcia nadwyżki operacyjnej. Przede wszystkim Słubice doprowadziły do osiągnięcia nadwyżki budżetowej. Było to związane z osiągnięciem w latach poprzednich maksymalnego, dopuszczalnego poziomu zadłużenia. Zrównoważenie budżetu doprowadziło do ograniczenia przychodów (np. zaciągania nowych kredytów), co ma odzwierciedlenie w zmianie struktury wskaźnika przychodów do rozchodów (w 2009 roku wskaźnik ten wyniósł 322 %, natomiast w 2011 roku jedynie 22% – w analogicznym okresie w Lubsku wskaźnik ten wyniósł 244 % i 270 %). Ograniczenie zadłużenia spowodowało niższe wartości wydatków majątkowych, co może być odbierane jako negatywny skutek racjonalizacji wydatków. Kluczowym w osiągnięciu nadwyżki operacyjnej stało się wygenerowanie wyższych dochodów własnych. Wskaźnik udziału dochodów własnych w dochodach ogółem w Słubicach stale utrzymuje się na wysokim poziomie. Z analizy wynika, że ograniczanie wydatków publicznych w Słubicach dotknęło również sfery pracowniczej (wyraźnie zmniejszony w latach 2009-2011 fundusz wynagrodzeń).

            Reasumując, należy stwierdzić, że dostęp do informacji oraz umiejętność dokonywania analiz porównawczych znacznie wzbogaca obszar badań stosowanych, a w wielu przypadkach może się również stać nieocenionym źródłem badań wdrożeniowych.